- ξυλόπνευμα
- (CH3OH). Είναι η μεθυλική αλκοόλη ή μεθανόλη. Το ξ. είναι υγρό άχρωμο με αδύνατη οσμή. Διαλύεται στο νερό εύκολα. Βράζει σε 64° C και στερεοποιείται σε -97° C. Προκαλεί μέθη και έχει ισχυρή δηλητηριώδη επίδραση που μπορεί να προκαλέσει τύφλωση, ακόμα και τον θάνατο. Είναι άριστο διαλυτικό μέσο. Με οξείδωση του σχηματίζεται στην αρχή φορμαλδεϋδη (και νερό) και έπειτα μυρμηκικό οξύ που τελικά διασπάται σε διοξείδιο του άνθρακα και σε νερό. Δίνει τις γενικές αντιδράσεις των αλκοολών, όπως είναι η αντικατάσταση του υδρογόνου του υδροξυλίου από μέταλλα, η αντικατάσταση του υδροξυλίου από αλογόνα και ο σχηματισμός των μεθυλεστέρων των οργανικών οξέων.
Το ξ. ανακαλύφτηκε το 1661 από τον Boyle (Μπόυλε) στο απόσταγμα των ξύλων και γι’ αυτό ονομάστηκε έτσι. Χρησιμοποιείται ευρύτατα ως διαλυτικό μέσο χρωμάτων και βερνικιών. Επίσης χρησιμοποιείται στην παρασκευή του φωτιστικού οινοπνεύματος, φορμαλδεΰδης και χρήσιμων εστέρων (για παρασκευή ορισμένων πλαστικών (περσπέξ κλπ.) Το ξ. παρασκευάζεται βιομηχανικά:
1. Από το υδραέριο συνθετικά (το μεγαλύτερο ποσοστό της παγκόσμιας παραγωγής, θερμαίνεται το υδραέριο σε 300°-400° C και με πίεση μεγαλύτερη από 200 ατμόσφαιρες) και 2. Από τα ξύλα με ξηρή απόσταξη (σε σιδερένια δοχεία και σε θερμοκρασία περίπου 350° C).
* * *τοάλλη ονομασία τής μεθυλικής αλκοόλης.[ΕΤΥΜΟΛ. < ξύλο + πνεύμα «αλκοόλη». Η λ. μαρτυρείται από το 1840 στον Ξαυέριο Λάνδερερ].
Dictionary of Greek. 2013.